5- طرح تربیت مربی قرآنی - تدبر (18)
0
نویسندهروح الله محمد علی نژاد عمران*دانشگاه علامه طباطبایی چکیدهمراد از مکتب تدبّر، سامانه‌ای فکری برخوردار از مبانی، اصول و روش است که با دریافت چینش حکیمانة آیات و کشف غرض واحد سوره، در برابر آنچه قرآن را مجموعه‌ای از عبارات پراکنده و ناهماهنگ می‌نمایاند، آن را مجموعه‌ای هماهنگ و منسجم دانسته، بر رفع موانع برقراری ارتباط با آیات اهتمام دارد. رویکرد و محتوای مهمّ مکتب تدبّر، ضرورت تحقیق و معرّفی آن را…
قران هدایت و شفا و رحمت است کلمه ی شفا که در معنای خیلی متنازلی با آن برخورد شده است که برای درد های ظاهری استفاده می شود حضرت امیر (ع) در نهج البلاغه می فرمایند " قران شفاء لا کبرداء"« قران شفا و درمان بزرگترین بیماریهاست» و آنها عبارتند از کفر، نفاق، غی، ضلال، یعنی در واقع انحرافهای اعتقادی و روانی و اخلاقی انسان بوسیله قران درمان می شود و درمانگر…
چکیده تدبر، اصلی بی‌بدیل در تعامل و مواجهه‌ی انسان با گنجینه‌ی وحی و کلام‌الله مجید است. تدبر دارای تعریف و آثار مختلف و قابل توجهی است که هم در حوزه‌ی فکر و اندیشه و هم در مجال زندگی عملی انسان متدبر ظهور می‌کند. تدبر از امر آموزش و قرائت قرآن کریم جدا نیست و آن، مرهون فراهم آمدن امور و شرایطی چند است. تدبر با تفسیر مصطلح نیز دارای تفاوت‌های عمده است…
مقدمه تدبر در قرآن کریم از موضوعات بسیار مهم و کلیدی درک و فهم قرآن کریم است. امّا متأسفانه مانند قرآن کریم همچنان مهجور مانده است. موضوعی که اگر جایگاه خود را در میان مسلمانان باز یابد منشأ آثار و برکات فراوانی در جامعه اسلامی خواهد شد. بسیاری از مشکلات که امت اسلامی در حال حاضر درگیر با آن است، ریشه در دور ماندن از قرآن و فرهنگ غنی آن دارد. امیر…
چکیده تدبّر؛ اصطلاح ویژه‌ای است که وحی قرآنی، آن را برای ژرف‌اندیشی در کل قرآن به کار برده است و کاربردی جز در قرآن‌شناسی ندارد. در تفاسیر،کلام و اخلاق از واژه تدبّر و مشتقات آن بسیار سخن گفته‌اند، اما در مفهو‌م‌شناسی آن و تفاوتش با تفاسیر مترادف، متوقف مانده‌اند، درحالیکه کناره‌گیری از فهم قرآن و عدم تدبر در آن موجب بی‌ایمانی و دور شدن از منبع وحی الهی است. این پژوهش بر…
قران هدایت و شفا و رحمت است کلمهی شفا که در معنای خیلی متنازلی با آن برخورد شده است که برای درد های ظاهری استفاده می شود حضرت امیر (ع) در نهج البلاغه می فرمایند " قران شفاء لا کبرداء"« قران شفا و درمان بزرگترین بیماریهاست » و آنها عبارتند از کفر، نفاق، غی، ضلال، یعنی در واقع انحرافهای اعتقادی و روانی و اخلاقی انسان بوسیله قران درمان می شود و درمانگر…
قرآن کریم مهم ترین و کامل ترین کتاب آسمانی برای هدایت انسان به سوی کمال واقعی است که از سوی خدا بر پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم نازل شده است.(1) چرا که قرآن کریم، تجلّی علم الهی در روی زمین است.(2) و بر این اساس، مسلّماً ایمان به محتوا و اعتقاد به هدایت بخشی آن و ارتباط با مضامین بلند آن، بهره مندی از علم الهی در جهت سعادت و فلاح ابدی…
چکیده تدبر، اصلی بی‌بدیل در تعامل و مواجهه‌ی انسان با گنجینه‌ی وحی و کلام‌الله مجید است. تدبر دارای تعریف و آثار مختلف و قابل توجهی است که هم در حوزه‌ی فکر و اندیشه و هم در مجال زندگی عملی انسان متدبر ظهور می‌کند. تدبر از امر آموزش و قرائت قرآن کریم جدا نیست و آن، مرهون فراهم آمدن امور و شرایطی چند است. تدبر با تفسیر مصطلح نیز دارای تفاوت‌های عمده است…
نگاه متدبرانه به قرآن کریم، صرف نظر از اهمیت نفسی‌اش، آثار و فواید فراوانی در سطوح و ابعاد مختلف دارد که توجه به این آثار، ضرورت تثبیت و توسعه این نگاه را بیش از پیش می‌نمایاند. برخی از این آثار و فواید عبارت است از: معنی‌یابی بسیاری از فعالیتهای قرآنی مانند استماع، قرائت و حفظ قرآن؛ که این مهم، موجب تقویت انگیزه جامعه به ویژه قشر فرهیخته در توجه بیشتر به قرآن…
فضیلت هر كاری در خوب انديشيدن و تدبر در آن است. در تدبر در قرآن همه اقشار مردمى در هر رتبه از فهم و درک و مراتب علمى و روحى كه باشند، شركت دارند و صرف بهره مندى از ترجمه، براى اصل تدبر كفايت مى كند حال آنكه تفسير به مجتهدين در فهم قرآن، اختصاص دارد كه حداقل به "كليدهاى علمى تدبر" مجهز مى‌باشند. در تدبر، فكر و دل هر دو شركت…
معنای لغوی: کلمه «تدبر» از ماده «دبر» و هیئت «تفعُّل» ترکیب شده است. معنای «دبر»: همه لغتنامه‌های زبان عربی، معنای این ریشه را «پشت و پشت سر اشیاء» دانسته‌اند. گفتنی است که این ماده، چهل و چهار بار و در یازده هیئت در قرآن کریم استعمال شده است و مفهوم پیش‌گفته، با همه آنها سازگار است. معنای «تفعُّل»: کتاب‌های معتبر واژه‌شناسی و علم صرف، معنای این هیئت را «مطاوعه یا همان اثرپذیری…
استفاده از معارف قرآن کریم شامل دو لایه مفهومی است: فهم معانی و مقاصد قرآن شرح معانی و مقاصد قرآن لایه اول همان است که در ادبیات قرآن و روایات معصومان، از آن با کلمه «تدبر» یاد شده؛ و لایه دوم همان است که در ادبیات قرآن و روایات معصومان، از آن با واژه‌های «توضیح»، «تفسیر» و «تبیین» یاد شده است.[۱] اما لایه اول (فهم)، در دسترس عموم انسان‌هاست و صحت و…
تدبر در قرآن کریم بر دو قسم است: ترتیبی و موضوعی تدبر ترتیبی، فهم مجموعی آیات و سوره‌های قرآن، مطابق نظم هدایتی مصحف است. تدبر موضوعی، فهم مجموعی آیات مرتبط با یک موضوع کلی یا جزئی است. «تدبر» در قرآن با موضوع «سیره رسول الله» و «سیره مقبوله مؤمنان» قرآن کریم، کتاب تمدن‌ساز است؛ هم امام‌پرور است و هم امت‌پرور. سیره رسول الله در قرآن، میزانی برای رهبری رهبران و اولیاء امور…
تدبر، مهارت فهم مجموعی آیات قرآن است. تدبر، روشمند و مبتنی بر اصول محاوره عرفی و عربی قرآنی است. روش تدبر، قرآن به قرآن است. تدبر، با درک انسجام، جامع‌نگری، عاقبت‌اندیشی و هدایت‌محوری همراه است. تدبر، با هدف انس و ارتباط مستمر با الفاظ و معانی قرآن انجام می‌شود. یادگیری و انجام تدبر، برای آحاد مردم ممکن است. تدبر، زمینه‌ساز تذکر و مقدمه تمسک به قرآن است.[۱] [۱]. این اصول هفتگانه، با…
نگاه متدبرانه به قرآن کریم، صرف نظر از اهمیت نفسی‌اش، آثار و فواید فراوانی در سطوح و ابعاد مختلف دارد که توجه به این آثار، ضرورت تثبیت و توسعه این نگاه را بیش از پیش می‌نمایاند. برخی از این آثار و فواید عبارت است از: معنی‌یابی بسیاری از فعالیتهای قرآنی مانند استماع، قرائت و حفظ قرآن؛ که این مهم، موجب تقویت انگیزه جامعه به ویژه قشر فرهیخته در توجه بیشتر به قرآن…
کشف سیاق‌ها[۱] سوره انشقاق به دو سیاق تقسیم می‌شود: آیه ۱ تا ۱۵ و آیه ۱۶ تا ۲۵؛ آیه ۱ تا ۱۵ بعد از بیان چند شرط، در جواب آنها از ملاقات انسان با پروردگارش در روز قیامت خبر داده و عاقبت دو گروه را به هنگام این ملاقات بیان کرده است؛ و آیه ۱۶ تا ۲۵ با چند قسم برای تأکید بر حرکت مرحله‌به‌مرحله انسان آغاز شده و بر پایه آن،…
تلاش در جهت تثبیت و توسعه فرهنگ تدبر در قرآن کریم، یکی از مطالبات جدی و پی‌گیرانه رهبر عظیم الشأن ماست. سال‌هاست که ایشان در مناسبت‌های مختلف به ویژه در اجتماعات قرآنی، تدبر در قرآن کریم را به عنوان امری بسیار مهم مورد سفارش و تأکید قرار می‌دهند و انجام این وظیفه الهی را غایت برخی از وظایف قرآنی مانند قرائت و حفظ قرآن کریم و مقدمه بعضی از وظایف مانند تمسک…
